Sułtanka Handan (ur. 1574, zm. 1606) — konkubina sułtana Mehmeda III, matka Ahmeda I. Nazywana pogardliwie przez teściową Haseki z pieprzykiem[2]. Urodzona jako Helena. Popełniła samobójstwo w 1606 r. Postać historyczna zagrana przez Tülin Özen.
Biografia[]
Helena urodziła się na terenie Bośni. Z tych samych okolic pochodził Derwisz Pasza. Prawdopodobnie została porwana z rodzinnych ziem, a następnie wywieziona na tereny Imperium Osmańskiego. Jej imię zostało zmienione na Handan.
Handan trafiła do haremu Mehmeda przed 1590 r. Była jedną z wielu nałożnic księcia. Prawdopodobnie spędziła z nim tylko jedną noc, podczas której zaszła w ciążę. 18 kwietnia 1590 r. na świat przyszedł jej jedyny syn - Ahmed.
Kiedy w 1603 r. zmarł Książę Mahmud, jej syn został głównym pretendentem do tronu osmańskiego. Tego samego roku niespodziewanie zmarł Sułtan Mehmed III, padyszachem został wówczas 13-letni Ahmed.
Jako Sułtanka Matka[]
Za jej panowania w haremie panował nieporządek. Mimo iż Handan w 1603 r. oficjalnie została Sułtanką Matką w haremie urząd ten nadal pełniła jej teściowa - Sułtanka Safiye. Z tego względu naciskała na syna aby oddalił starą sułtankę z pałacu. Bardzo zależało jej na tym by Ahmed jak najszybciej spłodził syna, zapewniając w ten sposób ciągłość dynastii a następnie zgładził młodszego brata - księcia Mustafę. Nie podobało jej się także, że jej syn zakochał się w niewolnicy Anastazji, którą kazała sprowadzić do haremu Sułtanka Safiye.
Handan i Eycan ratujące książęta podczas ataku na pałac
Kilka miesięcy później jej nagle zachorował. Handan podejrzewała, że został on otruty przez Anastazję, która próbowała wówczas uciec z Topkapi. Rozkazała wychłostać dziewczynę. O jej niewinności przesądził fakt, że stan padyszacha nie był spowodowany trucizną lecz czarną ospą. Tymczasem wśród ludu wybuchły zamieszki - poddani byli przekonani, że ich władca umarł, a pałac ukrywa prawdę. Handan zmieniła nastawienie do Anastazji po tym jak dziewczyna wyszła do zgromadzonego przed pałacem tłumu by zapewnić lud o tym, że sułtan nadal żyje.
Około 1604 r. Sułtanka Safiye na rozkaz padyszacha przeniosła się do Starego Pałacu. Po tym czasie Handan miała pełną władzę nad haremem.
Handan została na jakiś czas oddalona przez syna z pałacu po tym jak dała się wplątać w intrygę teściowej.Kiedy prawda wyszła na jaw sułtan Ahmed sprowadził matkę z powrotem do pałacu.
W. 1604 r. na świat przyszedł jej pierwszy wnuk - książę Osman - syn Mahfiruze a niespełna rok późnej drugi - książę Mehmed - syn Kösem.
Jakiś czas później Handan po raz kolejny musiała zmagać się z problemami jakie nałożyła na nią Safiye. Stara sułtanka chciała posadzić na tronie swojego młodszego wnuka i sama sprawować władzę jako regentka. Doprowadziła do kolejnego buntu ludu oraz zamachu na Pałac Topkapi. Handan musiała uciekać z pałacu, by ratować swoje wnuki oraz faworytę Ahmeda - Mahfiruze. Z pomocą przyszli jej szambelan Zülfikar Aga oraz Sułtanka Kösem.
Śmierć[]
W 1606 r. Kösem odkryła, że zabójcą Mehmeda III był Derwisz Pasza , dowiedzieli się o tym również Zülfikar, Mehmed Giraj i Haci Aga. Handan by ukryć prawdę o Paszy postanowiła zabić Haciego, w tym celu kazała swoim sługom go porwać i zabić. W międzyczasie Derwisz spróbował uciszyć pozostałych.
Handan pewna swojego zwycięstwa zaprosiła syna i Kösem na kolację. Nałożnica Ahmeda przyszła spóźniona, ale wraz z nią przybył Haci, który został uratowany z rąk katów. Sułtanka matka nie mając wyboru powiedziała synowi kto zabił jego ojca. Ahmed szybko opuścił komnatę, ale nie zabił Derwisza, mimo to Handan ciągle obawiała się o Paszę.
Następnego dnia dowiedziała się, że Sułtan chce założyć na obrady czerwony kaftan, czyli skarze kogoś na śmierć. Szybko opuściła seraj i pojechała do Derwisza, ale nie ostrzegła go, tylko wyznała, że również go kocha. Gdy wróciła do Pałacu poszła do wieży sprawiedliwości, by zobaczyć jak po obradach wynoszą ciało Paszy. Przyszła tam również Sułtanka Halime, by grozić Handan, ale nie otrzymała odpowiedzi.
W chwili śmierci
Zrozpaczona Sułtanka Matka zamknęła się w swojej komnacie i zażyła truciznę. Zmarła w ramionach Ahmeda, który w ostatniej chwili wyważył drzwi i wszedł do środka.
Relacje[]
Z Ahmedem[]
Handan większość przez swojego życia skupiała się na wychowywaniu jedynego syna, wiele dla niego poświęcając. Ahmed po objęciu władzy nie okazywał jednak matce należytego szacunku - często ją lekceważył, nad jej zdanie przekładał miłość do niewolnicy. Po jednym z incydentów w haremie młody sułtan prawie pobił Handan następnie wyrzucił ją z pałacu, czego później bardzo żałował. Mimo wszystko Ahmed kochał matkę, o czym świadczy fakt, że po jej śmierci wpadł w rozpacz.
Z Safiye[]
Sułtanka Safiye poniżała Handan nazywając ją Haseki z pieprzykiem. Po wstąpieniu Ahmeda na tron nie zezwalała na nazywanie jej Sułtanką Matką. Wielokrotnie próbowała zdyskredytować ją w oczach władcy. Knuła przeciw synowej liczne spiski i intrygi.
Z Halime[]
Handan i Halime nigdy nie walczyły o względy sułtana Mehmeda. Ich relacje były chłodne. Po objęciu władzy przez Ahmeda, Handan domagała się śmierci syna Halime - księcia Mustafy. Sułtanki zawarły krótkotrwały sojusz przeciw sułtance Safiye. Ich stosunki pogorszyły się po tym gdy Halime zawarła układ z Safiye, mający na celu obalenie Ahmeda i posadzenie na tronie księcia Mustafy. Pozostały wrogami aż do śmierci Handan.
Z Kösem[]
Handan i Kosem
Na początku relacje Handan i Kösem były bardzo napięte. Sułtanka Matka nie ufała dziewczynie ponieważ została ona sprowadzona do Pałacu Topkapi przez Safiye. Nie obchodziło jej to, że faworyta Ahmeda została pobita. Oskarżyła dziewczynę o chorobę syna. Ich stosunki uległy poprawie po tym jak Kösem uspokoiła zbuntowany lud, znalazła lekarstwo dla sułtana oraz doprowadziła do wyrzucenia z seraju Sułtanki Safiye. Kiedy dziewczyna wzięła pod opiekę księcia Osmana - syna zmarłej sułtanki Mahfiruze - ich relacje znowu uległy pogorszeniu. Handan próbowała pozbyć się Kosem jej po tym jak odkryła ona prawdę na temat zabójcy sułtana Mehmeda III oraz dowiedziała się, że Sułtanka Matka oraz Derwisz Pasza są w sobie zakochani.
Z Derwiszem[]
Handan i Derwisz Pasza
Handan i Derwisz spotkali się po raz pierwszy gdzieś w Bośni kiedy obydwoje byli bardzo młodzi. Po latach ich drogi znowu skrzyżowały się, tym razem w Konstantynopolu. Derwisz został opiekunem i nauczycielem jej syna - księcia Ahmeda, wtedy to rozpoznał w sułtance spotkaną przed laty dziewczynę. Był wiernym sługą księcia a późniejszego sułtana oraz jego matki. Derwisz darzył Handan miłością. By chronić ją i jej syna dopuścił się morderstwa na ówczesnym sułtanie Mehmedzie III. Okazało się, że Handan odwzajemnia uczucia Derwisza. Po śmierci Paszy sułtanka wpadła w rozpacz. Kiedy Ahmed dowiedział się o łączącym ich uczuciu Handan popełniła samobójstwo.
Etymologia[]
Handan w języku osmańskotureckim znaczy uśmiechnięta.
W historii[]
Handan była prawdopodobnie pochodzenia bośniackiego, ale istnieje też opcja, iż była Greczynką. Urodzić się miała jako Helena. Przed trafieniem do haremu Mehmeda III służyła na dworze sułtanki Gevherhan (córki Selima II i Nurbanu). Do haremu Mehmeda trafiła około 1582 roku, gdy ten był jeszcze księciem, a rok później wyjechała z nim do Manisy. Według historii Sułtan Mehmed III nigdy nie wyniósł żadnej ze swoich nałożnic do pozycji haseki, dlatego też Handan otrzymała tytuł sułtanki dopiero po objęciu władzy przez jej syna. Była matką większości dzieci Sułtana Mehmeda III. Jej dziećmi byli kolejno: książę Selim (ur. 1585), sułtanka Ayşe, która na świat przyszła prawdopodobnie niedługo po Selimie, książę Sulejman (1586) oraz sułtan Ahmed I (1590). Selim i Sulejman zmarli w wyniku epidemii, która wybuchła w 1597 roku. Nie była jednak ulubioną konkubiną sułtana. Zmarła w 1605 roku, najprawdopodobniej na raka żołądka, chociaż o jej otrucie posądzany był Ahmed.